Dên xe máy là gì?
Tay dên xe máy là phiên âm từ tiếng Pháp “bielle”, tiếng Việt có nghĩa là thanh truyền hay còn gọi là tay dên. Dên là một chi tiết nối từ cốt máy đến pít-tông để truyền lực từ pít-tông xuống cốt máy. Nhiệm vụ của dên là biến chuyển động thẳng của piston thành chuyển động xoay tròn của cốt máy. Nói cách khác, dên là chi tiết trung gian giúp dẫn truyền lực từ chi tiết này đến chi tiết khác và ngược lại.
Dên được ứng dụng nhiều trong các ngành kỹ thuật chế tạo máy. Ví dụ, trong động cơ đốt trong, dên giúp truyền lực từ trục khuỷu tới pít-tông để nén ép không khí trong buồng đốt, và ngược lại truyền lực từ pít-tông do khí cháy giãn nở tới trục khuỷu, làm quay trục.
Cấu tạo của tay dên xe máy
Gồm 3 phần:
- Đầu nhỏ có lỗ hình trụ rỗng để lắp chốt pít-tông.
- Thân nối đầu nhỏ với đầu to: thường có tiết diện ngang hình chữ I để tăng khả năng chịu lực, giảm trọng lượng.
- Đầu to lắp với cổ khuỷu. Bên trong lỗ của đầu nhỏ và đầu to có lắp bạc lót hoặc ổ bi. Dọc lõi của thân dên có lỗ dẫn dầu nhớt để làm mát và bôi trơn các bạc lót hoặc ổ bi.
3 loại tay dên xe máy
- Dên zin: là dên nguyên bản của nhà sản xuất, được lắp đặt vừa vặn vào buồng máy. Nó giúp tạo sự cân bằng khi hoạt động, không gây rung rần khi máy hoạt động.
- Dên chích: là dên được dời ắc dên ra xa với cốt dên, nhằm mục đích tăng hành trình piston, từ đó tăng thể tích xilanh, tăng phân khối xe.
- Đôn dên: cũng có chung nguyên lý như dên chích, nhưng có đắp thêm cho má dên to ra, phục vụ nhiều mục đích khác như: tăng khối lượng, tích trữ thêm động năng cho bánh đà hoặc kiềng ắc dên cho cứng cáp hơn… Kỹ thuật “đôn dên” ở xe máy thường dùng cho các loại xe thồ chạy đường nhiều dốc, xe chở nặng và các tay đua xe máy.
Lột dên xe máy là gì?
Nguyên nhân
Sau một thời gian sử dụng, đặc biệt là dòng xe Future X, rất dễ gặp phải tình trạng lột dên.
Khi dầu nhớt trong xe bơm lên có lẫn tạp chất như: cát, mạt kim loại, hoặc khi hết nhớt thì vòng ngoài của bạc đạn (thuộc tay dên) sẽ bị bào mòn nhanh, tạo ra khe hở lớn giữa tay dên (thanh truyền) và ắc dên (thuộc trục khuỷu, cốt máy). Chính vì thế, khi pít-tông chuyển động sẽ gây ra tiếng cạch cạch chói tai, mà người ta hay gọi là xe bị “lột dên”.
Nguyên nhân chủ yếu của hiện tượng này là do thiếu nhớt hoặc tắc đường nhớt bôi trơn bạc dên, làm mất đi độ nhờn, bạc đũa dên bị vỡ, cháy, khi bị lột dên thì tay dên không thể quay được, bị kẹt cứng.
Lột dên cần được phát hiện và xử lý ngay. Vì ban đầu, xe chỉ hay phát ra tiếng kêu lạch cạch và chạy ì ì, không bốc. Nhưng nếu không sửa sớm, má bạc sẽ nhanh bị hao mòn, hỏng bộ đầu lòng trái bạc ở trong, bạn sẽ phải tốn thêm nhiều chi phí sửa chữa. Vì vậy, khi xe máy bị lột dên thì bạn nên đưa xe đến ngay các trung tâm bảo dưỡng hoặc tiệm sửa xe chuyên nghiệp để tiến hành đôn dên xe máy.
Cách xử lý khi bị lột dên xe máy
Khi xe bị lột dên thường người thợ sửa chưa thường tiến hành ép dên. Quy trình ép dên xe máy như sau:
- Thợ sửa xe dùng máy ép thuỷ lực tháo toàn bộ cây dên
- Thay bạc đạn đũa
- Ép lại vòng bạc đạn
- Thay dên mới
- Sau đó dùng máy ép thuỷ lực ép lại là xong
Ép dên xe máy có giá dao động từ 100.000 – 200.000 đồng chưa tính chi phí rã máy toàn bộ, thay join, phốt…. Thông thường, tùy từng tình trạng lột dên, thợ sửa xe sẽ kiểm tra thêm xem có linh kiện nào bị hỏng không để xử lý luôn.
Thay dên xe máy giá bao nhiêu?
Thay dên xe máy có giá dao động từ 200.000 đồng cho tới vài triệu đồng. Tuy nhiên, dên là một bộ phận quan trọng, cần độ bền cao, bạn nên đầu tư mua cây dên tốt để động cơ vận hành tốt hơn.
Lưu ý, sau một thời gian sử dụng, dên sẽ “tái bệnh”, phát ra tiếng kêu khó chịu, vì ép dên hay thay dên mới thì đều không thể bền được như dên zin.
Cách tránh bị lột dên
- Thay nhớt định kỳ, lựa chọn loại dầu nhớt chất lượng, thay nhớt mới sau khoảng 1000 km hoặc sau 3 tháng tuỳ thuộc vào môi trường và điều kiện sử dụng.
- Bảo dưỡng xe định kỳ tại các trung tâm uy tín, để xe luôn vận hành tốt, an toàn và tiết kiệm chi phí. Tránh để xe hỏng quá lâu không sửa chữa, đôi khi còn mất nhiều tiền hơn để sửa xe.
Bài viết trên đây là những thông tin hữu ích bạn cần nắm được về tay dên xe máy và cách xử lý khi xe bạn bị lột dên. Để đảm bảo “xế yêu” luôn khỏe mạnh, đừng quên chăm sóc thường xuyên bằng cách thay dầu nhớt chất lượng và dẫn “xế yêu” đi bảo dưỡng định kỳ nhé!
