GDP là gì? GDP danh nghĩa và GDP thực tế

GDP là chỉ số quan trọng giúp đánh giá tổng quan sự phát triển của nền kinh tế một quốc gia ở thời điểm nhất định. Chỉ số GDP được sử dụng phổ biến khi nói về tài chính. Muốn đánh giá tiềm năng phát triển kinh tế của một quốc gia thì phải hiểu rõ chỉ số GDP là gì và cách tính GDP như thế nào? Cùng chúng tôi phân tích và tìm hiểu khái niệm GDP là gì trong bài viết sau.

Nội dung bài viết

GDP là gì?

Khái niệm GDP là gì? GDP là thước đo tổng thu nhập và tổng sản lượng của một nền kinh tế. GDP là viết tắt của từ tiếng Anh “Gross Domestic Product” nghĩa tiếng Việt là “tổng sản phẩm quốc nội”.

Nói một cách cụ thể hơn, GDP là tổng giá trị của hàng hóa và dịch vụ được sản xuất bởi một quốc gia nhất định trong khoảng thời gian xác định có thể là 3 tháng, 6 tháng, 9 tháng hay 1 năm.

GDP là chỉ số có ý nghĩa quan trọng, thể hiện quy mô kinh tế và tốc độ phát triển của một quốc gia.

Bạn có biết Quốc gia nào có GDP cao nhất thế giới không? Chính là Qatar – quốc gia đứng số một trong danh sách 10 quốc gia giàu nhất thế giới với mức GDP (PPP) bình quân đầu người đạt 134.620$. Qatar có được mức GDP khủng như vậy là vì ngành công nghiệp khai thác dầu khí của đất nước này cực kỳ phát triển, ngành công nghiệp dầu khí chiếm đến 60% GDP, 70% doanh thu của chính phủ và 85% kim ngạch xuất khẩu.

GDP bình quân đầu người là gì?

GDP bình quân đầu người (hay GDP per capita) là chỉ tiêu thống kê kinh tế thể hiện kết quả sản xuất kinh doanh tính trên bình quân đầu người của một quốc gia trong một năm. GDP bình quân đầu người của một quốc gia tại một thời điểm xác định sẽ được tính bằng cách lấy tổng GDP của quốc gia tại thời điểm đó chia cho tổng số dân của chính quốc gia này cũng tại thời điểm xác định đó.

Chỉ số GDP bình quân đầu người tỷ lệ thuận với mức thu nhập cũng như đời sống của người dân ở quốc gia đó. GDP bình quân đầu người càng cao thể hiện người dân của quốc gia đó có mức thu nhập tốt. Tuy nhiên, một số quốc gia có chỉ số GDP bình quân đầu người cao chưa chắc đã là quốc gia có mức sống cao nhất.

GDP thực tế là gì?

GDP thực tế tiếng Anh được viết đầy đủ là Real Gross Domestic Product (hay Real GDP) được hiểu là thước đo tổng giá trị sản phẩm hàng hóa – dịch vụ trong nước đã được điều chỉnh đúng theo tốc độ lạm phát. Nếu lạm phát ở mức dương thì GDP thực tế sẽ thấp hơn GDP danh nghĩa.

Công thức tính GDP thực tế = GDP danh nghĩa/ Hệ số giảm phát GDP

Việc tính GDP thực tế được tính bằng cách lấy GDP danh nghĩa chia cho hệ số giảm phát GDP

GDP danh nghĩa là gì?

GDP danh nghĩa tiếng Anh là Nominal Gross Domestic Product (viết tắt là Nominal GDP)

GDP danh nghĩa là tổng sản phẩm quốc nội. GDP danh nghĩa được tính bằng giá trị thị trường hiện tại. GDP được xem là giá trị tiền tệ của các hàng hóa và dịch vụ được sản xuất trong một quốc gia. Chỉ số GDP danh nghĩa khác chỉ số GDP thực tế là GDP danh nghĩa bao gồm những thay đổi về giá do lạm phát, phản ánh tốc độ tăng giá trị hàng hóa, dịch vụ của một nền kinh tế.

GDP danh nghĩa và GDP thực tế có gì khác nhau

Tương tự như vậy, nếu đem so sánh tăng trưởng GDP giữa hai thời kỳ, tăng trưởng GDP danh nghĩa có thể vượt quá mức tăng trưởng thực nếu có lạm phát. Các nhà kinh tế sử dụng giá hàng hóa tại một năm gốc (base year) như một thời điểm tham chiếu khi so sánh GDP năm này với năm khác. Chênh lệch giá từ năm gốc đến thời điểm năm hiện tại được gọi là chỉ số giảm phát GDP. Nếu giá tăng 5% so với năm gốc thì chỉ số giảm phát là: 1 + 5% = 1.05.

Nhìn chung, GDP thực tế được coi là thước đo tốt hơn khi so sánh GDP trong nhiều năm. GDP thực bằng GDP danh nghĩa trừ đi các yếu tố gía bị thay đổi từ thời kì này sang thời kỳ khác.

Ví dụ: giả sử sản lượng GDP danh nghĩa của một quốc gia năm hiện tại là $4.000.000, trong khi công cụ giảm phát GDP cho thấy giá tăng 2% kể từ năm gốc. GDP thực sẽ được tính là:

GDP thực = $4.000.000 / 1.02 = $3.921.568

Một trong những hạn chế của việc sử dụng chỉ số GDP danh nghĩa là khi một nền kinh tế bị rơi vào vũng lầy suy thoái hoặc thời kỳ tăng trưởng GDP âm.Tăng trưởng GDP danh nghĩa âm có thể là do giá trị hàng hóa giảm, được gọi là giảm phát. Nếu giá giảm với tốc độ lớn hơn tốc độ tăng trưởng sản xuất, GDP danh nghĩa có thể phản ánh tốc độ tăng trưởng âm của toàn bộ nền kinh tế. GDP danh nghĩa âm báo hiệu sự suy thoái kinh tế, nhưng mức tăng trưởng sản xuất thực tế lại dương.

Cơ cấu GDP là gì?

Cơ cấu GDP là tỉ lệ phần trăm GDP của 3 khu vực nông nghiệp, công nghiệp và dịch vụ trong tổng sản phẩm quốc nội của một quốc gia hay lãnh thổ. Trong đó, các nước càng phát triển thì tương ứng, tỷ trọng của khu vực dịch vụ càng lớn và ngược lại, đất nước càng kém phát triển thì tỷ trọng của khu vực nông nghiệp càng lớn.

Cách tính GDP

Tổng sản phẩm trong nước là giá trị của tất cả các hàng hóa và dịch vụ cuối cùng được sản xuất ra của một quốc gia trong một thời kỳ nhất định.

Phương pháp chi tiêu

GDP = C + I + G + X – M

(trong đó: C là tiêu dùng hộ gia đình, I là đầu tư tư nhân, G là chi tiêu chính phủ, X là xuất khẩu, M là nhập khẩu)

Phương pháp thu nhập

GDP = W + R + I + Pr + OI + Te +Dep

(trong đó: W là thù lao trả cho người lao động, R là tiền cho thuê tài sản, I là lãi ròng, Pr là lợi nhuận của doanh nghiệp, OI là thu nhập của doanh nhân, Dep là khấu hao tài sản cố định, Te là thuế gián thu ròng)

Phương pháp sản xuất

GDP = Tổng giá trị tăng thêm theo sản xuất + Thuế giá trị gia tăng phải nộp + Thuế nhập khẩu hàng hóa và dịch vụ

Ý nghĩa của chỉ số GDP

Chỉ số GDP có ý nghĩa quan trọng đối với nền kinh tế của quốc gia như sau:

GDP là thước đo phản ánh tốc độ tăng trưởng, phát triển kinh tế của mỗi quốc gia, thể hiện sự thay đổi và biến động của giá sản phẩm, hàng hóa dịch vụ theo thời gian.
GDP bình quân đầu người sẽ thể hiện được mức thu nhập bình quân của người dân cũng như phản ánh chất lượng cuộc sống, mức sống của người dân ở mỗi quốc gia.
Chỉ số GDP giảm sẽ phản ánh sự suy thoái kinh tế, lạm phát và tình trạng trượt giá, số lượng người thất nghiệp, ảnh hưởng trực tiếp đến chất lượng sống của người dân.

Tuy nhiên, bên cạnh đó chỉ số GDP cũng những điểm hạn chế đó là:

Không phản ánh đầy đủ các hoạt động sản xuất hàng hóa cũng như chất lượng hàng hóa.
Không đo lường được chính xác tốc độ phát triển kinh tế của quốc gia hay chất lượng đời sống người dân của quốc gia đó.
Chỉ xét đến sản xuất hàng hóa cuối cùng và đầu tư vốn mới mà bỏ qua sự hợp tác giữa các doanh nghiệp
Chưa tính đến các hoạt động tự cung, tự cấp trong quốc gia, nên không định lượng giá trị của các hoạt động kinh tế phi chính thức.

Mong rằng những kiến thức mà bài viết đã cung cấp sẽ giúp các bạn hiểu chính xác GDP là gì, cách tính GDP như thế nào cùng các khái niệm GDP thực tế và GDP danh nghĩa là gì. Từ đó, có được cái nhìn chính xác về tốc độ tăng trưởng kinh tế của một quốc gia, khu vực.

Xem thêm >>> Doanh thu thuần là gì? Tính danh thu thuần bằng công thức

Xem thêm >>> Đòn bẩy là gì? Đòn bẩy tài chính trong chứng khoán tác dụng gì?