Chuyển động cơ học là gì? Cách chứng minh vật chuyển động hay đứng yên so với vật khác kèm ví dụ minh họa

Chuyển động cơ học là nội dung kiến thức Vật lý lớp 8. Tuy phần kiến thức này không có quá nhiều lý thuyết và công thức khó nhưng đây là bài học nền tảng cho toàn bộ chương cơ học. Học sinh cần hiểu rõ bản chất Chuyển động cơ học là gì? Tính chất của chuyển động cũng như cách nhận biết một vật chuyển động hay đứng yên,…Bài viết dưới đây sẽ tổng kết lại kiến thức về chuyển động cơ học, nếu bạn nào chưa hiểu hoặc đã vô tình quên mảng kiến thức này thì cùng tham khảo nhé!

Chuyển động cơ học là gì
Chuyển động cơ học là gì?

Chuyển động cơ học là gì? 

Chuyển động cơ học là sự thay đổi vị trí trong không gian của một vật theo thời gian so với vật khác. Hoặc là sự chuyển động của một bộ phận này so với bộ phận khác của cùng một vật. 

Nói cách khác: Khi vị trí của vật so với vật mốc thay đổi theo thời gian thì vật đó chuyển động so với vật mốc.

Cho ví dụ về chuyển động cơ học:

  • Tàu đang chạy trên biển=>tàu có sự dịch chuyển cơ học so với Trái Đất. 
  • Một người đang bước đi trên đường=>người đó có sự dịch chuyển cơ học so với một ngôi nhà bất kỳ ven đường.

Một số dạng chuyển động cơ học chính

Quỹ đạo chuyển động là đường do vật vạch ra khi chuyển động. Thường thì chúng ta hay gặp những dạng chuyển động như sau:

  • Chuyển động thẳng: Có quỹ đạo chuyển động của vật là đường thẳng, ví dụ như một vật rơi tự do từ trên xuống.
  • Chuyển động cong: quỹ đạo chuyển động của vật là đường cong, ví dụ như ném bóng
  • Chuyển động tròn: Có quỹ đạo chuyển động của vật là đường tròn, ví dụ như cánh quạt quay.

Mỗi loại hình chuyển động sẽ có những công thức tính toán khác nhau. Đó là lý do học sinh cần phải nắm rõ cách nhận biết các loại chuyển động.

Tính tương đối của chuyển động cơ học 

Chuyển động hay đứng yên chỉ mang tính tương đối. Vì cùng một vật có thể được xem là chuyển động so với vật này nhưng lại được cho là đứng yên so với vật khác.

Tính tương đối của chuyển động cơ học tuỳ thuộc vào vật chọn làm mốc. Thông thường, người ta chọn Trái Đất hoặc những vật gắn với Trái Đất làm vật mốc. 

tính tương đối của chuyển động cơ học
Chuyển động cơ học mang tính chất tương đối

Giả dụ: Muốn biết vật A chuyển động hay đứng yên so với vật B thì ta phải xem xét vị trí của vật A so với vị trí vật B. 

Nếu: -Vị trí của vật A so với vật B có sự thay đổi theo thời gian thì ta nói vật A chuyển động so với vật B. 

-Vị trí của vật A so với vật B không có sự thay đổi theo thời gian thì ta nói vật A đứng yên so với vật B. 

Bài viết liên quan: 

Hai lực cân bằng là gì? Cách xác định hai lực cân bằng đơn giản nhất

Cách học thuộc bài nhanh siêu tốc, đọc đâu nhớ đấy cực đơn giản

Cách chứng minh vật đang chuyển động

Để nhận biết được các vật đang chuyển động hay đứng yên, chúng ta so sánh vị trí của vật so với một vật khác theo thời gian

Để chứng minh vật đang chuyển động hay đứng yên thì ta phải chọn ra ít nhất 3 vật: vật A, vật B và vật C. Sao cho vật A đang chuyển động so với vật B nhưng lại đứng yên so với vật C. 

Ví dụ 1: Làm thế nào để nhận biết một ô tô trên đường, một chiếc cano trên sông, một đám mây trên trời… đang chuyển động hay đứng yên? 

  • Cách chứng minh như sau

Như đã nói, để nhận biết được các vật đang chuyển động hay đứng yên, chúng ta phải so sánh vị trí của vật so với vật khác theo thời gian: 

So sánh Ô tô với vật nào đó đang đứng yên bên đường (cột đèn, cột điện, …) 

Cano với vật nào đó đang đứng yên bên bờ sông (cây bên bờ sông, …) 

Đám mây với vật nào gắn với Trái đất (cây cối, nhà, …) 

=> Ta nói chúng đứng yên nếu vị trí của chúng không thay đổi so với vật làm mốc. Ta nói chúng chuyển động nếu vị trí của chúng thay đổi so với vật làm mốc. 

Ví dụ 2: Một người trên xe ô tô A thấy ô tô B đang di chuyển tiến về phía trước. Còn người trên ô tô B thấy ô tô C cũng đang di chuyển về phía trước. Vậy thì người trên ô tô A sẽ nhìn thấy ô tô C như thế nào? 

  1. đứng yên 
  2. lùi ra phía sau 
  3. tiến về phía trước 
  4. tiến về phía trước rồi lại lùi ra phía sau 

Lời giải 

Với vật mốc là người A thì ô tô B đang di chuyển về phía trước. 

Với vật mốc là người B (hay ô tô B, vì người và ô tô đứng yên so với nhau) thì ô tô C di chuyển về phía trước. 

Theo tính chất bắc cầu suy ra với người A, ô tô C cũng di chuyển về phía trước. 

Vậy đáp án C là đúng. 

Hy vọng với những kiến thức tổng hợp về chuyển động cơ học mà bài viết vừa cung cấp, các bạn học sinh đã hiểu được những kiến thức cơ bản của chương đầu Vật lý lớp 8. Đây là phần kiến thức nền tảng mà các bạn cần hiểu đúng, đầy đủ để áp dụng vào những bài học khó hơn sau này. Đừng quên giải thật nhiều bài tập để củng cố kiến thức phần chuyển động cơ học nhé!

About Nguyễn Minh

Tôi là Nguyễn Minh. Tôi đã có nhiều năm kinh nghiệm nghiên cứu, đánh giá chuyên sâu về các sản phẩm điện máy, xe máy, ô tô và các kiến thức liên quan. Hy vọng những thông tin tôi chia sẻ sẽ giúp ích cho quý vị và các bạn!

View all posts by Nguyễn Minh →

Trả lời

Email của bạn sẽ không được hiển thị công khai. Các trường bắt buộc được đánh dấu *